Төрөлхийн 100 хувь харааны бэрхшээлтэй ч өөрт тохирсон арга замаар англи хэл сурч, улмаар IELTS-ийн 7.5 оноо авч, дэлхийн шилдэг хөгжмийн сургуулиудын нэг болох Беркли хөгжмийн коллежид тэнцсэн Д.Сундуйжав хүүтэй бид ярилцлаа. Түүний хувьд багаасаа дуулах, хөгжим тоглох авъяастай бөгөөд дууг нэг сонсоод л дагаж тоглох гэх мэт өвөрмөц ур чадвартай нэгэн. Өдгөө тэрбээр “Томужин алтернатив сургууль”-ийн 12 дугаар ангид суралцдаг бөгөөд ирэх намар сургуульдаа явах гэнэ.
ВИДЕО:
-"ДУУ, ХӨГЖМИЙГ НЭГ СОНСООД ШУУД ДАГАЖ ТОГЛОХ АВЪЯАСТАЙ"-
-Дуу хөгжимтэй амьдралаа холбох болсон тэр үеэс яриагаа эхэлье. Дуулах хөгжим тоглох сонирхол нь хаанаас эхлэлтэй байв?
-Багаасаа хөгжим тоглох дуртай, хөгжимд сонирхолтой хүүхэд байсан. Сайн сонсголтойгоо мэдээд дууны тэмцээнүүдэд оролцдог байсан. Намайг абсолют сонсголтой гэж хүмүүс их хэлдэг байсан юм. Тэр үедээ сайн мэддэггүй байж байгаад судлаад үзэхэд ямар ч хамаагүй нот, хөгжмийн өнгө сонсоод таагаад хэлэх, сонссон аяыг шууд тоглох гэх мэт авьяастайгаа олж мэдсэн. Тэгээд өөрөө чадаад байхаар угаасаа сонирхолтой болчихдог юм байна лээ.
-Берклиг багаасаа зорьж, мөрөөдөж байв уу?
-Дуртай хөгчимчнийхөө хийсэн дуунаас сонсоод түүгээр нь судалгаа хийгээд үзтэл 2009 онд Берклиг төгссөн байсныг олж мэдээд тэр сургуульд орохыг хүсэх болсон. Тэгээд илүү гүнзгийрүүлээд судлаад үзэхэд миний сонирхолд нийцсэн, надад тохирох орчин үеийн хичээлүүдийг ордог болж таарсан. Арванхоёрдугаар ангид орсноос хойш л материалаа бэлдэж байгаад явуулсан даа.
-Тэгээд “тэнцсэн” гэсэн мэдээг хэрхэн хүлээж авсан бол?
-Тэнцэхгүй байсан ч хамаагүй гэж бодоод сэтгэл зүйгээ бэлдэж байгаад ороод харахад тэнцчихсэн байсан. Тухайн үед ганцаараа байсан болохоор яг яахаа мэдэхгүй байсан ч үнэхээр их баярласан. Нэлээд их бэлдэж материалаа явуулсан болохоор маш гоё мэдрэмж байсан шүү.
-Беркли хөгжмийн коллеж бол дэлхийд дээгүүр эрэмбэлэгдэх хагжмийн сургууль шүү дээ. Монгол хүүхдүүдэд тэтгэлэг хэр их олгодог юм бол?
-Судалгаа хийгээд үзэхэд Беркли нэлээд үнэтэй төлбөртэй гэж сонссон. Мөн хөгжмийн сургуулийн хүүхдүүдэд тэтгэлэг тэгж их олгдоггүй юм байна гэж харсан.
Тэгээд намайг онцлоод тэтгэлэг олгосон юм байна лээ. Төлбөр нь нэлээд үнэтэй. Гэхдээ даваад гарчих байх. Заавал сургуулиас нь биш гэхэд өөр сайн дурын байгууллага янз бүрийн үйл ажиллагаанаас олж болох тэтгэлгүүд зөндөө байдаг юм билээ.
-Англи хэлний IELTS-ийн шалгалтанд 7.5 оноо авсан гэж сонссон. Бас нэлээд өндөр оноо шүү дээ. Англи хэлийг хэрхэн сурч байсан бол?
-Англи хэлийг ихэнх хүмүүс янз бүрийн сургалтын төвөөр явж, нэлээд олон даалгавар, дасгал хийж сурдаг бол би зайлшгүй шалтгаанаар сурсан. Үүнийг сурахгүй бол болохгүй юм байна гэж бодоод өөрт хэцүү аргаар бус тоглоом тоглож сурсан юм. Тоглоом дээр гарч байгаа олон янзын үгнүүдийг найзуудаасаа асууж, онлайн тоглоомоор бусад хүмүүстэй харилцаж байгаад сурсан даа.
-"АНХ УДАА IELTS-ИЙН ШАЛГАЛТЫГ ТЕХНОЛОГИОР ӨГСӨН УЧРААС ХҮНДРЭЛТЭЙ ЗҮЙЛ БАЙСАН"-
-IELTS өгөхөд хүндрэл гарсан болов уу?
-IELTS-даа сүүлийн хоёр жил бэлдээд орсон. Гэхдээ анх удаа технологиор өгч байгаа учраас жаахан хүндрэл гарч байсан. Чадахгүй мэдэхгүй байж магадгүй гэж бодож байсан ч нэг их асуудал гараагүй. Ихэнх IELTS-ын шалгалтуудыг цаасаар өгдөг юм. Одооноос л компьютер ашиглаж өгдөг болж байгаа. Миний хувьд байгууллагатай нь ярилцсаны эцэст бүх материалыг нь ворд руу шивж оруулаад, комьютерээр файл болгоод бүх асуултаа бэлдэж, хариулаад принтэлж гаргаад явуулсан.
-Өөрийн тань хувьд харааны бэрхшээл нь бэрхшээл болж байсан үе байсан уу?
-Бага ангидаа буюу 1-5 дугаар ангидаа тусгай хэрэгцээт хүүхдүүдийн сургуульд явдаг байсан. Тэр үед зарим нь 100 хувь харааны бэрхшээлтэй биш учраас криллээр бичдэг байсан юм.
Харин би дандаа брайл үсгээр бичдэг байсан болохоор яагаад криллээр бичиж болдоггүй юм бэ гэж багшаасаа зөндөө асууж, их стрэсстдэг байлаа.
Багш маань тухайн үед ойлгомжтой тайлбарлаагүй ч цаг чинь болоогүй л гэж хэлдэг байсан. Энэ мэт харааны бэрхшээл бэрхшээл болсон үеүд зөндөө байсан. Гэхдээ тавдугаар ангиа төгсөөд энгийн сургуульд ороход бэрхшээл байхаа болиод харин ч боломж гэж бодох болсон. Тийм учраас ямар ч нөхцөл дээр боломж хайж, энэ арга зам нь болохгүй бөол өөр арга замаар явья гэх мэтээр эрэлч, хайгуулч болж эхэлсэн.
-Энгийн сургуульд сурахад бэршээлтэй зүйл байв уу?
-Жаахан байхдаа гадаа гараад хүүхдүүдтэй их тоглодог байсан юм. Тэр үед таны нүд чинь яасан юм ахаа гэж хүүхдүүд их асуудаг байлаа. Түүнээс нь болоод ялгаварлан гадуурхалд их өртөх байх гэж энгийн сургуульд орохоосоо өмнө бодож байсан ч манай ангийнхан надтай огт ялгаатай харьцаагүй. Яагаад энгийн хүүхэд шиг байж болоогүй юм бол гэж бодох үе зөндөө байсан л даа. Гэхдээ янз бүрийн муу санаатай, атаархалтай зүйл бодож үзээгүй ээ.
-Өөртэй тань ижил бэрхшээлтэй ч түүнийгээ бэрхшээл болгож хараад зориглож хүссэн зүйлээ хийж чадахгүй байгаа хүмүүст хандаж хэлэх үг бий болов уу?
-Шантрах үеүд зөндөө байсан ч гэсэн тэр үедээ шантрахгүй зүтгэсээр өнөөдрийн би болсон гэх юм уу. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс гэж бид яригддаг хэдий ч дандаа боломж хайж байх хэрэгтэй. Хаанаас ч боломж олдоно. Их сургуулийн тэтгэлэг авахгүй байсан ч хамаагүй. Өөр зөндөө боломжууд бий. Хаалгыг тогших юм бол тайлагдана гэдэг үг байдаг шүү дээ. Тиймээс заавал оролдож үзээрэй. Саад таарсан ч хөгжлийн бэрхшээлдээ бууж өгдөггүй шиг битгий бууж өгөөрэй гэж л хэлье дээ.
-Ярилцсанд баярлалаа. Сурлагад нь амжилт хүсье.
